Nieodpłatna Pomoc Prawna

Twoje Prawo do Pomocy.

Kompletny przewodnik po systemie darmowej pomocy prawnej w Polsce. Dowiedz się, jak uzyskać bezpłatne wsparcie, na co możesz liczyć i gdzie go szukać.

Sprawdź, czy się kwalifikujesz Znajdź punkt

Spis treści

Czy kwalifikujesz się do darmowej pomocy?

Odpowiedz na poniższe pytanie, aby szybko sprawdzić, czy możesz skorzystać z systemu.

Nie musisz przedstawiać żadnych dokumentów dochodowych. Liczy się Twoja deklaracja.

Kluczowe informacje w pigułce

👥

Dla kogo?

Dla każdej osoby fizycznej (w tym samozatrudnionych i cudzoziemców), która oświadczy, że nie stać jej na płatną pomoc prawną.

⚖️

Co obejmuje?

Pomoc prawną, poradnictwo obywatelskie, mediacje oraz szeroko zakrojoną edukację prawną społeczeństwa.

📍

Gdzie szukać?

W ponad 1500 punktach w całej Polsce, zlokalizowanych w urzędach i prowadzonych przez NGO.

Cel i podstawa prawna

System działa na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. Jego nadrzędnym celem jest realizacja zasady równego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, zapisanej w art. 45 Konstytucji RP. Ma on zapewnić, by bariery finansowe nie stanowiły przeszkody w dochodzeniu swoich praw i rozwiązywaniu problemów życiowych.

Szczegółowy zakres usług

1. Nieodpłatna pomoc prawna

Prawnik informuje o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących uprawnieniach lub obowiązkach. Wskazuje sposób rozwiązania problemu i pomaga w sporządzeniu pism (z wyjątkiem pism procesowych w toczących się postępowaniach). Pomoc obejmuje m.in.:

  • Sprawy cywilne, rodzinne, karne i administracyjne.
  • Kwestie z zakresu ubezpieczeń społecznych i prawa pracy (np. odwołanie od decyzji ZUS, analiza umowy o pracę).
  • Sprawy konsumenckie (np. nieuczciwe praktyki, reklamacja wadliwego towaru, odstąpienie od umowy zawartej na odległość).
  • Przygotowanie do rozpoczęcia działalności gospodarczej.
  • Sprawy cudzoziemców (np. legalizacja pobytu, zezwolenie na pracę).

2. Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie

To działanie szersze niż pomoc prawna, ukierunkowane na wzmocnienie Twojej samodzielności. Doradca obywatelski wspiera w radzeniu sobie z problemami, pomagając w sporządzeniu planu działania. Obejmuje m.in.:

  • Problemy z zadłużeniem i sprawy finansowe (np. przygotowanie wniosku o upadłość konsumencką).
  • Kwestie mieszkaniowe i świadczeń socjalnych (np. pomoc w uzyskaniu dodatku mieszkaniowego).
  • Spory z pracodawcą lub w relacjach sąsiedzkich.
  • Wsparcie w kontaktach z urzędami i instytucjami.

3. Nieodpłatna mediacja

Dobrowolna metoda rozwiązywania sporów z pomocą neutralnego mediatora. Główne korzyści to:

  • Oszczędność czasu i pieniędzy w porównaniu do drogi sądowej.
  • Poufność - przebieg mediacji jest objęty tajemnicą.
  • Wpływ na rozwiązanie - to strony wypracowują ugodę, a nie narzuca jej sąd.
  • Ochrona relacji - mediacja pozwala na dalsze funkcjonowanie relacji (np. rodzinnych, sąsiedzkich) po rozwiązaniu sporu.

System w liczbach

0

+ porad rocznie

0

punktów w kraju

0

NGO zaangażowanych

Historia systemu pomocy prawnej

1

2016

Uruchomienie systemu dla grup uprzywilejowanych.

2

2019

Nowelizacja ustawy: zniesienie kryteriów, pomoc staje się powszechna.

3

Dziś

System jest kluczowym elementem polityki społecznej.

Organizacja i Nadzór Systemu

System ma jasno określoną strukturę, która ma gwarantować jego sprawne działanie i jakość.

Poziom centralny

Za tworzenie ram prawnych i ogólną koordynację odpowiada Ministerstwo Sprawiedliwości.

Poziom wojewódzki

Wojewodowie odgrywają rolę w procesie konkursowym dla NGO i przekazywaniu dotacji.

Poziom powiatowy

Starostowie są bezpośrednimi organizatorami. Odpowiadają za lokalizację punktów, nabór prawników i rozpatrywanie opinii beneficjentów.

Rola Organizacji Pozarządowych (NGO)

NGO są kręgosłupem systemu. Powierzenie im części zadań wnosi unikalną wartość:

  • Specjalizacja: Często skupiają się na pomocy konkretnym grupom (np. ofiarom przemocy, osobom z niepełnosprawnościami, migrantom), oferując wiedzę, której może brakować w ogólnych punktach.
  • Budowanie zaufania: Działają blisko lokalnych społeczności, co ułatwia dotarcie do osób nieufnych wobec instytucji. Używają bardziej przystępnego języka.
  • Kompleksowe wsparcie: Oferują pomoc wykraczającą poza prawo, np. psychologiczną, socjalną czy w znalezieniu schronienia, co jest kluczowe w sytuacjach kryzysowych.

Mity i Fakty

MIT:

"Muszę pokazać zaświadczenie o dochodach."

FAKT:

Wystarczy Twoje pisemne oświadczenie. Nikt nie będzie weryfikował Twoich dochodów.

MIT:

"Pomoc jest niskiej jakości, bo jest darmowa."

FAKT:

Porad udzielają profesjonalni adwokaci, radcowie prawni i certyfikowani doradcy.

MIT:

"Mogę skorzystać z pomocy tylko w swoim mieście."

FAKT:

Możesz skorzystać z dowolnego punktu w całej Polsce, niezależnie od miejsca zamieszkania (rejonizacja nie obowiązuje).

MIT:

"Pomoc jest tylko dla bezrobotnych."

FAKT:

System jest dla każdej osoby, której nie stać na płatną pomoc, również pracującej, uczącej się czy na emeryturze.

Kto udziela pomocy?

Pomoc świadczą wykwalifikowani profesjonaliści, gwarantując wysoką jakość usług.

Adwokaci i Radcowie Prawni

Pełnoprawni prawnicy z szeroką wiedzą i doświadczeniem.

Doradcy Obywatelscy

Przeszkoleni specjaliści od rozwiązywania problemów życiowych.

Mediatorzy

Eksperci w polubownym rozwiązywaniu sporów.

Twoje prawa jako beneficjenta

Ochrona Danych Osobowych (RODO)

Twoje dane są bezpieczne. System działa zgodnie z RODO. Oznacza to, że Twoje dane osobowe są przetwarzane tylko w celu umówienia wizyty i udokumentowania porady. Nie są udostępniane podmiotom zewnętrznym, a Ty masz pełne prawo do wglądu w swoje dane i ich poprawiania.

Edukacja prawna i prewencja

System stawia również na zapobieganie problemom poprzez podnoszenie świadomości prawnej. Działania edukacyjne obejmują m.in. warsztaty, webinary, poradniki online i publikacje na tematy:

Praw konsumentaBezpieczeństwa w sieciPraw pracowniczychDziedziczenia

Przyszłość systemu

System nieustannie ewoluuje. Główne kierunki rozwoju to dalsza cyfryzacja (np. centralny system zapisów), zwiększanie specjalizacji punktów oraz poszerzanie oferty edukacji prawnej, aby docierać do jeszcze większej liczby osób i zapobiegać problemom, zanim one powstaną.

Gotowy, by skorzystać z pomocy?

Znajdź najbliższy punkt i umów się na wizytę. To proste i nie wymaga skomplikowanych formalności.

Przejdź do oficjalnej wyszukiwarki punktów →

Słowniczek kluczowych pojęć

Powód / Wnioskodawca
Osoba lub instytucja, która inicjuje postępowanie sądowe.
Pozwany / Uczestnik postępowania
Osoba lub instytucja, przeciwko której skierowane jest żądanie.
Pełnomocnik z urzędu
Prawnik wyznaczony przez sąd do reprezentowania strony, której nie stać na opłacenie pełnomocnika.
Klauzula abuzywna
Niedozwolone postanowienie umowne, które jest rażąco sprzeczne z dobrymi obyczajami i narusza interesy konsumenta.
Ugoda
Porozumienie kończące spór, zawarte dobrowolnie przez strony (np. w wyniku mediacji).

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy pomoc jest naprawdę całkowicie darmowa?
Tak, wszystkie usługi w ramach systemu są w pełni bezpłatne.
Czy pomoc obejmuje reprezentację w sądzie?
Nie, pomoc jest przedsądowa. Nie obejmuje reprezentowania Cię na rozprawie, ale prawnik może pomóc napisać wniosek o pełnomocnika z urzędu.
Moja sprawa jest już w sądzie. Czy nadal mogę skorzystać?
Pomoc nie obejmuje pism procesowych w toczącym się postępowaniu, ale prawnik może udzielić Ci ogólnej informacji o procedurach sądowych, Twoich prawach i obowiązkach na danym etapie.
Czy pomoc prawna obejmuje sprawy karne?
Tak, na etapie przedsądowym. Prawnik może np. poinformować o Twoich prawach jako podejrzanego lub pokrzywdzonego, ale nie będzie Twoim obrońcą w sądzie.
Ile razy mogę skorzystać z pomocy?
Nie ma limitu wizyt. Możesz korzystać z pomocy tyle razy, ile potrzebujesz.

Najczęstsze kategorie spraw

Wykres przedstawia przybliżony rozkład spraw, w których Polacy najczęściej szukają bezpłatnego wsparcia.